KİTLESEL FONLAMA

Yeni nesil bir yatırım ve fonlama sistemidir. Herhangi biri veya birilerinin bağış yapmasını ya da yatırımın kendi gücü yettiği kadar bir bölümüne hisse ya da üretilecek ilk ürün veya ürünler karşılığı hisse ve ya kar payı vermesini sağlamasıdır.

Kitlesel fonlama :

(crowdfunding) ya da kitle fonlaması; arkadaşlar, aile ve bireysel yatırımcıların ortak çabasıyla internet üzerinden önerilen bir girişime veya projeye sermaye toplanmasını sağlayan bir fonlama yöntemidir.

Kitle-fonlaması veya kitle-yatırımı, son yıllarda özellikle Amerika ve başta İngiltere gibi Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkede kullanılan, yeni kurulmuş, finansman arayışı içerisindeki şirketlere yeni bir seçenek olarak doğmuş bir ortaklık biçimidir.

Basitçe anlatmak gerekirse;

birçok küçük yatırımcının birleşerek kendilerinin seçtiği bir projeye yatırımlarına karşılık bekleyerek ya da bazen sembolik karşılık isteyen bir biçimde ortak olması, ürün geliştirme aşamasındaysa ön sipariş vermesi ya da bir çeşit bağışta bulunarak, girişimcilere sermaye sağlamasına denir. Bu yöntemle yatırım için gerekli para kalabalık bir insan grubundan veya özellikle bir online topluluktan edinilir. Katkıda bulunan her kişi ortak çabaya küçük bir katkıda bulunur. Kitle fonlaması yöntemi, belirli bir kişinin ya da grubun yatırımından ziyade birbiriyle bağlantısı olmayan pek çok kişinin katılımıyla gerçekleşmesi yönüyle dış kaynak kullanımını imece benzeri bir tavır içinde sağlamak yolunun seçilmesi demektir. Sermayenin toplanmasında finansal katkısı bulunan destekçiler, sadece bağış yapabildiği gibi aynı zamanda yatırım yaptığı projeden hisse veya ilk üretim ya da hizmet kazancı karşılığında da destek olabiliyor. Kitlesel fonlama hacminin Dünya Bankası araştırmalarına göre 2025 yılına kadar 90 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Mart 2016 ayında Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, ülkemizde de Hazine Müsteşarlığının kitle fonlaması ile ilgili kanun çalışmalarının devam ettiğini belirtmişti.

Kitle fonlaması ihtiyacı nasıl ortaya çıktı?

2012 yılının ortalarından itibaren popüler olmaya başlayan “kitle fonlaması” teriminin ilk kez 2006 yılında video projesine sermaye desteği arayan Michael Sullivan tarafından kullanıldığı biliniyor. Kitle fonlaması, Michael Sullivan gibi sermayesi olmayan girişimcilerin internet üzerinden projelerini anlatarak; arkadaşlar, aile ve bireysel yatırımcılardan finansal destek toplanmasını sağlıyor.

Kitlesel fonlama desteği nasıl toplanıyor?

İyi bir projesi olan fakat sermayesi olmayan bir girişimci, projesinin tüm detaylarını kitlesel fonlama siteleri aracılığıyla paylaşıyor. Projeye ilgi gösteren birey ya da kurumlar proje için finansal destek sağlıyor. Verilen bu destek karşılıksız bağış olabileceği gibi aynı zamanda hisse, faiz ile borçlanma veya gelecekteki kazançlardan belirli bir miktar pay alma seçeneğiyle de olabiliyor. Bu tamamen girişimcinin projesine nasıl destek almak istediğiyle alakalı bir durum. Her şeyin internet üzerinden gerçekleşiyor olması da kitle fonlamasının en güzel yanı. Kitle fonlamasında “bağış” tercihini göz ardı edecek olursak, hem girişimci hem de yatırımcı için kazançtan söz edebiliriz. Girişimci, projesini hayata geçirirken, yatırımcı da yatırımı karşılığında bedel alıyor. Her iki taraf için de kazançlı. Kitlesel fonlamanın internet üzerinden yapılıyor olması herkesi yatırımcı veya projesine sermaye arayan bir girişimci konumuna getirebiliyor. Projeniz varsa bugün hemen projenize ait detayları hazırlayıp, sermaye toplamaya başlayabiliyorsunuz. Yatırım yapmak ve karşılığında yüksek kar sağlamak istiyorsanız, ilginizi çeken ve gelecek vaat eden projelere bedel karşılığında destek olabiliyorsunuz. Yüksek kar getiren alternatif yatırım araçları arasında artık kitlesel fonlama da ön plana çıkmaya başladı. Her yatırımcının istediği miktarlarda yatırım yapabilmesi ve projeleri kendi araştırma ve değerlendirmeleri sonucu tercih edebilmesi kitle fonlamasının bambaşka ve kazanç potansiyeli yüksek bir alternatif yatırım aracına dönüşmesini sağlıyor.

Yüksek kazanç potansiyeliyle bir yatırım aracı olarak kitlesel fonlama:

Kitlesel fonlama yöntemiyle proje sahibinin nasıl destek almak istediğine bağlı olarak çeşitli seçeneklerle destek talebinde bulunabileceğini belirtmiştim. Bu seçenekler; bağış, ödül, hisse ve borçlanma karşılığında olabiliyor. Bağış ve ödül karşılığında toplanan sermaye, bağış miktarı kadar destekçilere taahhüt edilen ödüllerden oluşabiliyor. Benim asıl ilgimi çeken ve değinmek istediğim yöntem ise hisse veya borçlanma karşılığında kitlesel fonlama. Hisse karşılığı kitlesel fonlama ABD, İngiltere gibi ülkelerde yasal olarak mümkün olmasa da Kanada, İsveç ve Fransa gibi ülkelerde yatırımcılara destekleri karşılığında hisse vermek mümkündür. Aynı şekilde ülkemizde de henüz hisse karşılığı kitlesel fonlamanın Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanunu çerçevesinde mümkün olmadığı belirtiliyor. -Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, kitlesel fonlama ile ilgili konuşmasında yatırımcılara yönelik “girişimlerden yüksek miktarda kar elde etme imkanı” ifadesini kullanmıştı. Bu ifadeden anlamamız gereken kitle fonlaması ile ilgili kanun çalışmalarının yalnızca ödül veya bağış seçeneklerinden ibaret olmayacağını öngörmek yanlış bir tahmin olmayacaktır. Borçlanma karşılığında kitlesel fonlama yöntemi ise fonlanacak girişimin borçlanması ve yatırımcıya, yatırım tutarına göre belirli bir faiz oranıyla geri ödeme taahhüdünde bulunmasıyla gerçekleşiyor. Kitlesel fonlama platformları dünyada yaygın olarak kullanılmasına rağmen, ülkemizde hala yeterince popüler değil. Bizde bu yazıda kitlesel fonlama platformlarının ne işe yaradığını ve nasıl çalıştıklarını anlatmaya çalıştık. Kitlesel fonlama, İngilizce crowdfunding kelimesinin Türkçe karşılığı olarak kullanılıyor. Kitlesel fonlama platformları ise, sermaye desteği olmayan projelerin birçok farklı kişi tarafından desteklenerek hayata geçirilmesini sağlıyor. Örnek verirsek, bir ürün prototipi geliştirdiğiniz zaman sermayeniz yoksa bu prototipi bir ürün haline dönüştürerek piyasaya sürmeniz zor olabilir. Kitlesel fonlama platformları aracılığıyla piyasaya sürmek istediğiniz ürün için bir kampanya başlatarak, ön sipariş ve destek toplayabiliyorsunuz. Normal şartlar artında çok büyük reklamlar ile ulaşabileceğiniz bir kitleye ürünlerinizi tanıtıp, ön satış yapma imkânı sağlayan bu platformlar komisyon aracılığıyla çalışıyor. Tabi bu platformlarda sadece teknoloji ürünleri desteklenmiyor, sosyal sorumluluk, tasarım, müzik, sinema, kitap vb. kültür sanat projeleri içinde bu platformlarda kampanyalar oluşturularak destek toplanabiliyor.